1. Hãy đọc cho trẻ nghe
Dạy trẻ biết đọc thực sự là một quá trình ngay từ khi bạn còn thai nghén. (Tôi thực sự không hoàn toàn đồng ý với phương pháp dạy trẻ tập đọc bằng flashcard). Bạn hãy bắt đầu việc đọc sách với con trong những ngày tháng chờ đợi chào đón con ra đời. Đây không chỉ là khoảnh khắc đặc biệt dành cho cả hai mà nó còn giúp nuôi dưỡng tình yêu của con dành cho những cuốn sách. Niềm yêu thích là động lực lớn nhất giúp trẻ thành công hơn trong việc đọc khi ở độ tuổi đến trường. Nếu trẻ không học cách yêu thích đọc sách ngay từ bé, khả năng của bé sẽ bị giảm sút rất nhiều.
Nên đọc bao nhiêu cho trẻ điều đó phù thuộc vào bạn và gia đình, nhưng mục tiêu vẫn nên để bé đọc từ 3-4 cuốn mỗi ngày, ngay cả khi trẻ còn rất bé. Khi trẻ dần lớn lên và có thể ngồi lâu hơn, cả gia đình hãy thiết lập mục tiêu cùng nhau đọc ít nhất 20 phút mỗi ngày.
Sau đây là một vài gợi ý các loại sách phù hợp với trẻ. Tuy nhiên không phải bắt buộc trẻ đọc tất cả, hãy cứ cho trẻ đọc theo nhu cầu của bé
Trẻ 1 tuổi: Bài hát ru, Sách bìa bảng (với hình ảnh thực tế), Sách vải(với kết cấu khác nhau), sách bài hát
Trẻ từ 1-3 tuổi: sách ghép vần, sách nhạc, truyện ngắn bằng tranh
Trẻ từ 3-5 tuổi: Sách chữ cái alphabet, sách nhạc, sách tranh ảnh, sách ghép vần.
2. Đặt câu hỏi
Đặt câu hỏi trong quá trình đọc sách không chỉ là cách tuyệt vời khuyến khích trẻ tương tác với cuốn sách, nó còn là cách hiệu quả giúp phát triển khả năng hiểu những gì chúng đang đọc. Bạn biết đấy, nếu mục đích của việc đọc chỉ là để trẻ nhận biết âm vần thì chúng ta đã sai lầm. Ngay cả khi trẻ có thể giải mã được các con chữ, đọc lưu loát nhưng chúng vẫn có thể không hiểu được mình đang đọc gì. Nếu trẻ không hiểu những gì chúng đang đọc thì việc đọc trở nên vô nghĩa.
Nếu trẻ nhà bạn vẫn còn bé, hãy hỏi trẻ những câu hỏi như “Con có thấy con mèo không” trong khi chỉ vào hình ảnh con mèo. Điều này không chỉ giúp phát triển từ vựng cho bé mà còn khuyến khích sự tương tác giữa bé và quyển sách.
Khi trẻ lớn hơn, hãy hỏi trẻ những vấn đề trong quyển sách, làm tiếng con mèo kêu trong khi trẻ nhìn vào cuốn sách.
Khi trẻ khoảng 2-3 tuổi, hãy bắt đầu đặt câu hỏi trước, trong và sau khi đọc sách. Hãy chỉ cho trẻ bìa của cuốn sách và hỏi trẻ cảm nhận về nó. Trong khi đọc, hãy hỏi trẻ nghĩ về chuyện gì sắp diễn ra, tại sao trẻ lại đưa ra sự lựa chọn như vậy. Nếu trẻ đưa ra dự đoán về một cảm xúc mạnh, hãy nhận biết nó và hỏi trẻ đã từng có cảm nhận đó chưa (để tạo sự kết nối cho trẻ). Sau khi đọc, hỏi trẻ xem liệu rằng những dự đoán của trẻ có trở thành hiện thực không và hỏi về những điều trẻ nhớ được những chuyện gì đã xảy ra trong cuốn sách.
3. Hãy trở thành một hình mẫu cho trẻ về việc đọc sách
Ngay cả khi con bạn có niềm say mê với những cuốn sách từ khi rất bé, nhưng niềm say mê đó sẽ bị suy giảm nhanh chóng nếu trẻ không nhìn thấy hình mẫu về việc đọc sách trong nhà. Nếu bạn không phải là người ham đọc sách, nhưng hãy nỗ lực cố gắng để trẻ nhìn thấy bạn đọc sách ít nhất là một vài phút mỗi ngày. Đọc báo, sách nấu ăn, tiểu thuyết… tùy thuộc vào bạn. Hãy để trẻ nhận thấy rằng đọc sách là việc người lớn cần phải làm. Nếu bạn có bé trai, hãy chia sẻ đoạn văn này với chồng của bạn. Con trai muốn nhìn thấy bố của chúng đọc sách vì nó không phải là một cái gì đó mà chàng trai trẻ tràn đầy năng lượng tự nhiên dễ làm.
Với vai trò là cha mẹ, chúng ta thường chở che, làm tất cả những gì mà chúng ta cho là một đứa trẻ nên làm để thành công. Nhưng chúng ta quên rằng, trẻ con thường học từ những ví dụ điển hình. Cầm cuốn sách và đặt xuống…sẽ giúp ích cho trẻ học theo.
4. Nhận biết chữ cái một cách tự nhiên
Trước khi đứa trẻ chúng ta ra đời, chúng ta viết, vẽ những chữ cái tên con lên chiếc cũi như một cách trang trí đặc biệt. Tôi sẽ không bao giờ biết được rằng những chữ cái bằng gỗ đó lại là một động lực học to lớn đối với đứa trẻ như vậy. Vào khoảng 2,5 tuổi, đứa trẻ bắt đầu hỏi những chữ cái từ tên nó. Đấy là cách đứa trẻ học cách đánh vần tên của mình … và nó có thể đánh vần tên của anh trai vì nó cũng cảm thấy thú vị với những chữ cái đó. Về mặt kĩ thuật thì điều này được gọi là “môi trường chữ in” và bao gồm tất cả những gì hiện hữu xung quanh ta như biểu tượng thức ăn nhanh, tên nhãn hàng, biểu tượng giao thông, áo quần, báo…
Thông thường, chúng ta luôn bắt trẻ học tên các chữ cái ở một độ tuổi nhất định. Chúng ta mua các bộ flashcard hay DVDs một cách bắt buộc để dạy trẻ học chữ cái. Chúng ta bắt một đứa trẻ 2 tuổi phải ngồi từng phút, từng phút một cho đến khi học hết.
Đừng mua những thứ đó sẽ giúp trẻ của bạn phát triển và tận dụng các “khoảnh khắc học tập” tự nhiên nhất. Tâm trí của trẻ em giống như bọt biển và chắc chắn có khả năng ghi nhớ các bảng chữ cái từ việc bắt buộc học, nhưng đó không phải là phương pháp hiệu quả nhất mà sẽ cho kết quả lâu dài tốt nhất. Con bạn sẽ tò mò về các bản chữ in nó thấy xung quanh mình và sẽ đặt câu hỏi. Đó là cơ hội của để bạn chỉ ra những ứng dụng thực tế của các chữ cái mà thực sự có ý nghĩa thực sự với trẻ.
Đừng hiểu nhầm ý tôi và cho rằng học bảng chữ cái là không quan trọng. Nó thực sự quan trọng nhưng phương pháp chúng ta dạy trẻ học nó còn quan trọng hơn. Luôn luôn ghi nhớ rằng mục tiêu cuối cùng của chúng ta là thúc đẩy con yêu đọc sách cả đời, không phải là một con người chỉ đơn giản là đã thuộc lòng mà không cần biết ý nghĩa.
5. Kết hơp các giác quan phát triển cho trẻ
Trẻ con học tốt nhất khi kết hợp nhiều giác quan hoặc các khu vực phát triển. Đó là lý do tại sao học tập kết hợp thực hành duy trì lâu hơn và có ý nghĩa ứng dụng hơn. Một khi con bạn đã thể hiện một quan tâm đến chữ cái và bạn đã bắt đầu sử dụng môi trường tự nhiên để xác định những chữ cái, hãy bắt đầu thực hiện các hoạt động liên kết càng nhiều giác quan càng tốt. Hãy nhớ rằng việc học tên chữ là gần như không quan trọng như học tập các âm cho trẻ.
Có rất nhiều cách để kết hợp những vùng phát triển liên quan đến khả năng nhận biết chữ cái và kĩ năng đọc. Bảng chữ cái thủ công cho con bạn cơ hội để tìm hiểu hình dạng của chữ cái cùng với những âm thanh nó làm ra nó trong khi việc kết hợp sử dụng kỹ năng vận động trong quá trình cắt, dán, và tạo ra! Chơi trò chơi có liên quan đến các kỹ năng vận động thô (như tung túi đậu trên chữ cái phù hợp) cũng là cách tuyệt vời để giúp trẻ di chuyển. Tất nhiên, mọi trẻ em yêu bài hát và giai điệu! Tiến hành thống kê những điểm mạnh và những niềm yêu thích trong các lĩnh vực để đưa ra những hoạt động phù hợp.
6. Phân loại sách
Khi con bạn lên 5 và có thể nhận ra sự khác biệt giữa thực tế và sự tưởng tượng, chúng ta hãy bắt đầu giúp trẻ hiểu về nhiều thể loại sách ngay trong quá trình bạn và con đọc sách cùng nhau. Điều này có vẻ phức tạp, nhưng nó thực sự không. Có khoảng 5 thể loại sách khác nhau dành cho trẻ của bạn. Tất nhiên bạn có thể sử dụng "loại" chứ không phải là "thể loại" nếu đó là dễ dàng hơn để nhớ.
• Chuyện không hư cấu (câu chuyện thực tế hoặc sự kiện về động vật, địa điểm, con người, vv)
• Chuyện hư cấu(tạo niềm tin, có thể không xảy ra trong cuộc sống thực vì ma thuật, hay động vật nói chuyện, vv)
• Fiction thực tế (một câu chuyện hư cấu, nhưng nó có thể xảy ra trong cuộc sống thực, vì các nhân vật và tình huống đáng tin cậy)
• Sách bảng chữ cái
• Sách nhạc
Khi trẻ em phân loại một cuốn sách vào một thể loại nào đó, chúng đầu tiên phải tóm tắt cuốn sách trong đầu và gựi nhớ chi tiết trong đó. Sau đó,chúng phải sử dụng thông tin đó để quyết định loại thể loại sách đặc biệt phù hợp. Cuối cùng, con của bạn sẽ được nhớ lại chi tiết từ cuốn sách khác trong cùng thể loại, tạo các kết nối giữa cả hai. Hoạt động đơn giản này có thể mất 5-10 giây thời gian của bạn sau khi đọc một cuốn sách nhưng chắc chắn sẽ phát triển sự suy nghĩ và xử lý trong đó não trẻ!
Ngoài ra, điều quan trọng cần lưu ý là không phải tất cả các sách sẽ phù hợp với một trong những thể loại này, đặc biệt là những cuốn sách liên quan đến phát âm. Chúng ta chỉ nên áp dụng bài tập này với các sách văn học chất lượng cao của trẻ em, không phải với những cuốn sách đang cố gắng giúp con phát âm. Hầu hết các truyện tranh được tìm thấy trong thư viện của trẻ em sẽ phù hợp với một trong những thể loại này.
Hãy nhớ rằng, mục tiêu của chúng ta là giúp trẻ học cách hiểu những gì chúng đang đọc ... thay vì nếu chỉ đọc không sẽ giúp ích rất ít cho trẻ. Khi chúng ta khuyến khích con trẻ suy nghĩ và xử lý các cuốn sách chúng ta hãy cùng đọc lại với trẻ.
7. Từ đồng âm
Để đơn giản, nhóm từ là những từ có cùng vần điệu. Dạy trẻ nhóm từ đồng âm là một hoạt động nhận thức ngữ âm giúp trẻ em xem các mẫu trong việc đọc. Đây là một kỹ năng quan trọng vì nó cho phép trẻ em để bắt đầu "đọc" bằng cách nhóm các bộ ký tự trong một từ. Phần đầu tiên của một từ được gọi là sự âm đầu và phần cuối của từ đó thuận tiện gọi là âm cuối. Từ đồng âm là những từ có cùng âm cuối với nhau
Một khi con của bạn nhận ra từ "lau", sau đó ông sẽ có một lợi thế để đọc tất cả các từ khác có cùng vần “au” bởi vì chỉ có một vài chữ cái đang thay đổi. Thêm vào đó, nhận thức từ đồng âm là một kỹ năng ngôn ngữ tuyệt vời bên trong bản chất
8. Nhận thức âm vị và ngữ âm
"Âm vị" là những âm thanh nhỏ nhất trong ngôn ngữ. Những âm thanh được tạo thành từ các phụ âm, nguyên âm ngắn, nguyên âm dài và chữ ghép. "Nhận thức về âm vị" bao gồm học những âm thanh và làm thế nào để vận dụng chúng trong một từ.
Ngữ âm bao gồm việc học cách đánh vần những âm thanh và nắm vững các quy luật. Ngữ âm là một thành phần quan trọng của việc đọc / chính tả, nhưng nó không bao giờ nên là trọng tâm chính. Một lần nữa, chúng ta đang tìm cách để cân bằng "chương trình" để trẻ có thể biết đọc và hiểu là kết quả cuối cùng. Học tập các quy tắc của ngữ âm chỉ đơn giản là một công cụ giúp một đứa trẻ học để giải mã và đánh vần.
9 . Giải mã
Giải mã thường được gọi là "âm thanh." Đây là một yếu tố quan trọng trong việc dạy con của bạn để đọc, nhưng chắc chắn nó không phải là quan trọng nhất. Khi con bạn biết những âm thanh mỗi chữ cái làm (được giảng dạy trong thực tế, tình huống có ý nghĩa), bé đã sẵn sàng để bắt đầu ghép các từ với nhau. Khi nhìn vào một từ ngắn, khuyến khích bé những âm riêng biệt và sau đó ghép chúng lại với nhau
Khi trẻ giải mã các từ với tần suất nhiều hơn, chúng sẽ trở nên thành thạo hơn trong tự động xác định từ đó. Đôi khi công việc này là tẻ nhạt, vì vậy điều quan trọng là phải tìm cách sáng tạo để làm cho nó vui vẻ.
10. Những từ phổ biến và quan trọng.
Những từ phổ biến thường rất khó để giải mã ra từng từ bởi chúng không có quy luật gì cả. Bởi vì điều này, trẻ phải được ghi nhớ. Như tôi đã chia sẻ với bạn trước đây, tôi không phải là một người ủng hộ việc học thuộc lòng cho học tập bởi vì tôi cảm thấy nó chỉ sử dụng mức thấp nhất của quá trình nhận thức. Tuy nhiên, việc ghi nhớ những từ này để cho con của bạn để trở thành một người đọc thông thạo.
Tóm lại, 10 cách trên đây là một số gợi ý thực tế bạn có thể thực hiện hàng giúp trẻ biết đọc. Rõ ràng, bạn không thể thực hiện tất cả những lời khuyên với trẻ em ở mọi lứa tuổi, vì vậy sử dụng những gì chúng ta cho là là tốt nhất cho con
• Đọc cho con bạn mỗi ngày!
• Đặt câu hỏi con bạn trước, trong, và sau khi đọc.
• Hãy để con bạn nhìn thấy bạn đọc.
• Tìm kiếm các chữ cái trong khi ra ngoài và trong môi trường xung quanh bạn.
• Khi dạy chữ và âm thanh, liên kết càng nhiều giác quan càng tốt.
• Đọc nhiều sách và làm một trò chơi của thể loại đoán.
• Hãy sử dụng vần điệu vui vẻ!
• Làm việc với âm thanh chữ cái và điều khiển chúng trong vòng từ (nhận thức ngữ âm)
• Khuyến khích con bạn nghe được các từ ngắn (phụ âm, nguyên âm, phụ âm).
• Thực hành ghi nhớ một vài từ thông dụng mỗi ngày.
• Trên tất cả, hãy cùng nhau vui vẻ.
Nguồn: Yêu con(lược dịch)
https://www.facebook.com/yeuthuongco...type=1&theater
0 nhận xét:
Đăng nhận xét